Met de afsluitende bijeenkomst op 29 maart in het Museum Wierdenland in Ezinge kwam officieel een einde aan het Erfgoed Deal-project Middag Humsterland. Daar kwamen de boeren bij elkaar die de afgelopen jaren in dit project hebben gewerkt aan een aantal uitvoeringspilots. Hun ervaringen daaruit hebben weer als input gediend voor de gebiedsofferte, die de boeren begin dit jaar hebben overhandigd aan de Provincie Groningen en aan minister Femke Wiersma van LVVN. Het is een aanbod vanuit boerenkracht.
In het Erfgoed Deal-project werken sinds 2022 boeren, de Gebiedsraad, Stichting Nationaal Landschap Middag-Humsterland en BoerenNatuur Groningen West samen aan het versterken van het unieke landschap van het Middag-Humsterland. Een volgende stap was in 2023 dat boeren zich tijdens een gebiedsbijeenkomst zich konden aanmelden om mee te doen met een aantal pilots. Daarin konden ze op basis van vrijwilligheid aangeven wat zij kunnen bijdragen aan de opgaven voor natuur, water, klimaat en het versterken van het landschap, onder voorwaarde van een eerlijke vergoeding.
De pilots in het Middag-Humsterland gingen onder meer over verzwaard weidevogelbeheer, groenblauwe dooradering en water, bodemverbetering en het langer vasthouden van water.
De ervaringen uit de pilots zijn meegenomen in de bredere gebiedsofferte, waaraan zeven boeren uit uit het Middag-Humsterland ook aan mee hebben gewerkt verenigd in het agrarisch collectief BoerenNatuur Groningen West.
Gebiedsofferte Groningen West
In de gebiedsofferte van Groningen-West bieden in totaal 109 boeren twaalf verschillende maatregelen aan voor vijf verschillende Groningse deelgebieden, waarvan Middag-Humsterland er een van is. Alles bij elkaar opgeteld vraagt het collectief voor dit aanbod in 2025 5,6 miljoen euro per jaar, oplopend tot ruim 18,2 miljoen in 2030.
De aanleiding om een gebiedsofferte aan te bieden was tweezijdig, vertelt projectleider Jacomijn Pluimers van BoerenNatuur Groningen West. “De landbouw kan veel diensten leveren voor de vele maatschappelijke opgaven die er liggen in het landbouwgebied. Daarnaast kampen de boeren met onzekerheid, met alles wat er speelt de laatste jaren. Je kan afwachten wat er op je afkomt, of je kunt zelf initiatief nemen en aan het roer gaan staan. Nadat eerst het Transitiefonds wegviel en daarna ook het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), en de opgaves wel bleven liggen in het landelijk gebied, was het animo van de boeren in onze drie regio’s des te groter om een concrete bijdrage te leveren aan de opgaven voor klimaat, water en natuur. Vanuit de boeren kwam dan ook de wens dat we hier wel mee moesten doorgaan. De gebiedsofferte is dus echt een initiatief van onderop.”
Erfgoed als drager
Als drager van het landschap vormt erfgoed de basis voor al deze opgaven op het gebied van klimaat, water en natuur. De gebiedsofferte in Groningen West is heel positief ontvangen, vertelt Pluimers. ‘Eindelijk is er waardering voor ons landschap en de beperkingen waarin we boeren’ zei een van de boeren tijdens een bijeenkomst. “Het is belangrijk dat we nu met alle betrokken partijen gaan laten zien dat het werkt; een goede vergoeding, uitvoering en impact. En ondertussen gaan we ook door met de doorontwikkeling – nieuwe maatregelen toevoegen en meer boeren die meedoen, en zorgen voor goede afspraken tussen collectief en overheden.”
Wat dit Erfgoed Deal-project teweeg heeft gebracht is meer bewustwording voor melkveehouders en bewoners, vertelt Erik van der Velde, zelf melkveehouder in het gebied en lid van de Gebiedsraad Middag-Humsterland. “Er is meer bewustwording van hoe bijzonder het gebied is waarin we wonen en werken. Veel melkveehouders staan daarbij niet stil. Dankzij dit project hebben ze er weer oog voor.”
Drie noordelijke agrarische collectieven BoerenNatuur Groningen West, Noardlike Fryske Wâlden, BoerenNatuur Midden Groningen overhandigden gezamenlijk hun gebiedsoffertes aan de minister van LVVN en gedeputeerden van de provincies Groningen en Fryslân. Het is een aanbod van 350 boeren in het noorden van Nederland voor het realiseren van concrete maatregelen op het gebied van klimaat, water en natuur in het landelijk gebied van de provincies Groningen en Friesland.
Bekijk hier de gebiedsofferte van BoerenNatuur Groningen West: https://boerennatuurgroningenwest.nl/wp-content/uploads/2025/01/Gebiedsofferte-BoerenNatuur-Groningen-West-definitief.pdf
Lees meer over het project Middag-Humsterland https://www.erfgoeddeal.nl/projecten/landbouw-en-natuur/middag-humsterland of het interview met een betrokken inwoner en agrariër https://www.erfgoeddeal.nl/leeromgeving/artikelen/5-vragen-aan-middag-humsterland